قصه های قرآن به زبان ترکی / آدم و حوا نین داستانی / علیرضا ذیحق

  علیرضا ذیحق

قرآن ناغیل لاری:

آدم حوّانین داستانی

آدم یئره هبوط ائتمه دن اوّل ، یئددی مین ایل ایدی کی یئر اوزون ده ملک لر ، اینس لر و جین لر تانری نین مرحمتی و لوطفو ایله حیات سوروردولر . آنجاق جین لر واینس لر دوستجا و قارداش جا یاشامادان ، مین لر چیرکین ، پیس و گوناه ایش لره قاریشاراق ، طاماح لاری و کین لری نن سئوگی نی اونودوب ملک لرین حیاتینی دا تَهلوکه یه سالیب اونلار لا ساواشا باشلامیشدیلار .

علیرضا ذیحق

قرآن ناغیل لاری:

آدم حوّانین داستانی

آدم یئره هبوط ائتمه دن اوّل ، یئددی مین ایل ایدی کی یئر اوزون ده ملک لر ، اینس لر و جین لر تانری نین مرحمتی و لوطفو ایله حیات سوروردولر . آنجاق جین لر واینس لر دوستجا و قارداش جا یاشامادان ، مین لر چیرکین ، پیس و گوناه ایش لره قاریشاراق ، طاماح لاری و کین لری نن سئوگی نی اونودوب ملک لرین حیاتینی دا تَهلوکه یه سالیب اونلار لا ساواشا باشلامیشدیلار .

تانری بیر گون گؤی اوزه رین ده کی اَن مقدّس ملاکه لره کی گئجه گوندوزلری اونون نییاییشی له کئچیردی امر ائتدی عرش دن یئراوزونه نظر سالیب گؤره لر کی اونون بؤیوک قودرَتی له یاشام تاپان بو یارانیش لار ، نئجه اییرَنج بیر لَجَنه بولاشیب لار .

ملاکه لر آشاغایا باخارکن ، یئر اوزونی قان گؤلو گؤروب معصوم مَلَک لری جین لر جایناغیندا اسیر حیس ائتدیلر. جیینایت ، یالان ، اوغورلوق ، هَوَس و دویمادان ثروت دالیجا حقّی ناحقّ ائله مَک اونلارین اوره یینی سیخدی. تانری بویوردی :

" یئر اوزونه بیر خلیفه یوللامالی یام و ایراده ائتمی شَم آدمی یاراتماقلا ، بوتون گؤزل حیسّ لر ، دوشونجه و عمل لر یئر اوزونه حاکیم اولا. "

ملک لر دیله گلیب " نییه به بیز لر ایچین دن بیر خلیفه سئچمیرسن  کی هم مه شه سنی سجده ائتمک ده ییق و هئچ بیر گوناه بیزدن گؤرونمه ییب. قورخوموز اودور کی بو یئنی یارانیش و اوندان تؤره نن لر، اینس لر و جین لر کیمی یئر اوزونو لَکه له یه لرو سنین وارلیقینی اونودوب دانماقلا ، سئوگی و باریش سعادتینی ، یئر اوزو هئچ واخت دادمایا !" دییه رک تانری آدم ین نسلین دن یارانان مقدس پیغمبرلره و اینسانلارا ایشاره ائتدی.  جبرئیله امر اولدو یئر اوزون ده کی آغ ، قارا ، قیرمیزی و کول رنگ لی تورپاق لاری ، آلچاق لاردان و اوجالاردان آزجا ییغیب گتیرمک له دؤرد جوره سویونان اونلاری قاتا و پالچیق دوزَلده . جبرئیل بولاقلاردان چاغلایان دوم دورو صاف و ایچمه لی سولاری ، دنیز لرده دالغالانان شور و آجی سولاری ، گندُووسویی ایله بیر لیک ده او تورپاق لارا جالایاراق یوموشاق بیر پالچیق دوغروتدو .

اولو تانری نین ایراده سی له او زیغ پالچیق دان ایسه "آدم " یوغرولدی. آللاه تعالا او گون کی جومعه یدی  و گون باتان چاغلاری ایدی ، اؤز نَفَسی له اونون جیسمینه روح وئره رک آدم حیات تاپدی و ایلک ایشی آسقیراراق آللاه تعالایا شوکر ائتمک اولدی و بو آن دا ، گؤز قاماشدران ایشیق لار گؤی اوزه رینی و بوتون کائیناتی بورودی. سونرا همان پالچیق دان " حوا " یوغرولوب روح تاپدیقدا ، او اؤز گؤزل لی یی و شیرین دانیشیقی ایله آدمی اؤزونه واله و شئیدا ائتدی. آدم گؤردو حوّا سیز یاشایا بیلمه یه جک  و تانری نین امری له آدم ، حوّانی اؤزونه ساری چکه رک بئله لیک له اونلارین نیکاحی قیلیندی.

تانری بوتون مَلَک لردن ایسته دی آدمه سجده قیلسین لار کی هامی ملک لر بوایشی گؤرسه لرده ، ایبلیس سؤزه باخمادی. البته سجده ائتمک تکجه تانری یا لاییق ایدی کی بو آن دا ، تانری ملک لری سیناغا چکمک اوچون بو ایشی اونلاردان ایسته میشدی . بو آرادا ایبلیس ، امتحان دان چیخا بیلمه دی و تانری یا خطاب دئدی :

" منی آدمه سجده ائتمک دن معاف قیل کی من سنین بنده لی یین دن و عیبادتیندن هئچ واخت چکینمه یه یه جه یَم  و بو اوزدن منی باغیشلا ."

رحمت باغیشلایان و اوجا تانری  دا بویوردو :

" سنین بنده لی ین هئچ احتیاجیم یوخدور و بیلدی یین کیمی بوتون وارلیق لار منیم ایراده م دن آسیلی دیلار !"

ایبلیس اوزونی تانری یا توتوب اونون کَرَم دریاسیندان و اؤز ائتدی یی ثواب و عیبادت لردن سؤزآچدی :

" تکجه ایکی رکعت نامازیم دؤرد مین ایل گؤی اوزونده دوام ائده رک تانری سئوگیسی له آلیشیب یاناراق هم مه شه سجده ده و عیبادت ده اولموشام وبو اوزدن ده پاداشیمی دیله ییره م . "

تانری بویوردی : " سنی بهشت دن آتماغیما هئچ سؤز یوخ دی. آمما یئر اوزون ده کی فانی دونیاده ، هر نه گؤیلون ایستیرسه دئه کی سن دن اسیرگه مه یه جه یَم . "

ایبلیس ین گؤزلری، تانری نین بو آغیر غضبین دن قان چاناغینا دؤنسه ده آغلارکن دئدی :

" قییامته جان یاشار بیر حیات  ایستیره م و اینسانلارین ایلی یینه  ، سومویونه  و اوره ک لرینه گیرمک ایذنی و هابئله چئشیدلی قییافه لره دوشوب اینسانلاری آلداتماق گوجو ."

تانری نین ایسته یی له ایبلیس بو گوج لره صاحیب اولوب جنت دن چیخاریلدی و قاوولا – قاوولا آند ایچدی کی یئر اوزونده هامی نی گوناها سالیب اونلاری مال ییغماغا ،جینایته و شهوته سورمه یه و حرام ایش لره قاریش دیرماغا چالیشا ! هم ده اگر صالح ، مقدس و پاک  اینسانلارین قلبینده،  اؤزونه یئر آچانما سادا باشقا جیلید لره گیریب اونلاری  دا عذابا و مصیبته سالا ."

اولو تانری کی آدمی یاراتمیشدی یئرده اؤزونه خلیفه ائده ،ایبلیسین شرّیندن اوزاق قالسین دییه،  آدم و حوّایه جنّت ده یاشاماق ایمکانی یاراتدی و اونلاری گوناه ایشله مه دن یئره گؤنده رمک ایسته مه دی. تکجه ایسته یی ده بو اولدی :

" گؤستردی ییم بو آغاجا هئچ واخت یاخین لاشمایین و اونون میوه لرینی دادمایین تا همیشه لیک جنت آیاق لاری نیزین آلتیندا اولا . باشقا هرنه وارسا آمما سیزه عایید دیر. "

آغاجین اؤزَل لی یی ده دونیانین بوتون میوه لرینی  و بیتگی لرینی یئتیشدیرمک گوجونه صاحیب اولماغی ایدی. او بوغدا ، انجیر ، اوزوم ، آلما و مین لر میوه و گؤیه رَنتی نین قایناقی ایدی کی هر نه ایراده ائتسه یدین اَل اوزاداراق اُوووج دا اولوردی.

ایبلیس ین اوخو داشا دَییب آدم حوانین جنت ده یاشامالاری ، اونون آمالی نین پوچا چیخماسی کیمی بیر زاد ایدی. اونا گؤره ده فیکره دوشوب اونلاری آلداتماق و وسوسه ائتمک قرارینا گلدی. او یئرده ، گؤی ده و جنّتین اطرافیندا دیدرگین حالدا دولاشاراق جنّته یول تاپماغ اوچون بوتون ملاکه لره و وارلیق لارا اوز سالسادا سؤزو یئره دوشدو.

نهایت ده بیر ایلان اونون فِعلینه اویوب ایبلیسی آغزیندا گیزله ده رک جنَّته آپاردی.

ایبلیس ایلان قیلیغیندا آدمه دئدی :

" گلمی شه م موشتولوغا کی بوندان بئله ، تانری او آغاجین بوتون نعمت لرینی سیزه حلال ائدیب دی !"

 آدم بو سؤزاره اویمادان ایلان دان اوزاقلاشدی و ایبلیس ین تکجه چاره سی حوّانی آلداتماق اولدی. ایبلیس حوّانی گؤروب اونا یاخین لاشدیقدا دئدی :

"گلمی شَم سنه بشارت وئر ه م . آدم نن اؤنجه ده سنه . نیییه کی اگر آدم ین سن دن تئز بو ایش دن خبری اولسا ، او سن دن اؤنجه گئدیب او مقدس آغاجین میولرین دن ییه جک کی دونیا دوردوقجا اونون دیلی هم مه شه سنه اوزون اولسون . بشارت ده بودور کی آللاه تعالا او آغاجین نعمت لرینی بو گون دن بئله سیزه حلال ائدیب دی. "

حوّا سئوینجین دن و او فیکرین له کی هم مه شه سؤز اونون اولا، گئدیر او آغاجا ساری و ملک لر قاباغینی آلسا لاردا ، تانری نین ایسته یی اوزره اوننان ایش لری اولمور تا او ، اؤز دوشونجه سی  و ایراده سی له تصمیم توتا.

حوّا ، آدمی ده گؤزل لیک جاذیبه لری له آلداداراق ، اونودا اؤزوله بیرلیک ده او آغاجین میوه سینی یئمه یه دعوت ائتدی.

آدم حوا بیر آلما دریب هره سی اوندان بیر دیش یییه رک بؤیوک تانری اونلارا ظاهیر اولوب گوناها باتدیق لاریندان سؤز آچاراق ایراده سین دن دانیشدی و اونلارین یئره هبوط ائتمه لریندن. آنجاق آدم بو جور آسانلیق لا ایبلیسه اویدوق لارینی گؤره رک تانری دان بیر نئچه دیله یی اولدو :

" ایبلیس بئله بیر گوجه صاحیب اولاراق بیزه ده باشقا بیر مرحمت لر عنایت ائتمه لی سن کی بیزیم ده بیر داها ،جنّته قاییتماق ایمکانی میز اولا. "

تانری بویوردو :

" سنه و بوتون صالح و فانی اینسانلارا کی سن له حوانین سُو یوندان عمله گله جک لر ، یئنی دن جنّته قاووشماق موژده سی وئره رک ، سیزین هر گوناهیزی بیر گوناه حسابلارکن هر ثواب ایش لریزه اون برابر پاداش وئره جه یَم . "

آدم تانری دان داها آرتیق مرحمت دیله رک تانری نین ایراده سی له توبه قاپیسی اؤله نه جان اینسانلارین اوزونه آچیق قویولدی و اونون ریضاسی اوچون چالیشانلارا ، هم مه شه جبران ائتمک فورصتی وئریلدی.

بو معصیت اوزره آدم حوا دا، ایبلیس وایلان لا بیر لیک ده یئر کوره سینه سورگون اولدولار . آمما بو آرادا آدم ین اوزو قاپ قارا اولاراق حوّانی وحشت گؤتوردو .  ائله اولدی کی ملاکه لرده آغلاییب تانری دان آدمه مرحمت دیله دیلر.

تانری آدمه رحم ائده رک امر ائتدی اوگونون صاباحی سی کی آیین اون اوچو یدی اوروج توتسون . آدم ده آیین اون اوچو سهل ایدی ایکی گون سورانی دا کی او گئجه لر ی آیین ایشیقلیقی هامی گونلردن چوخ اولار اوروج توتدی.

بئله لیک له آدم ین اوزو آغا چیخیب قره لکه لر اوزون دن سیلیندی و جنَّت دن وئریلن  یارپاقلارلا ، اوننان حوّا هر ایکیسی ده ناموس لارینی اؤرتدو لر . هابئله اونلارا اکینچی لیک و حئیواندارلیق ین بیلیگی ده اؤیره نیله رک ، یاشاییش ین آجی و شیرین لری نن باش باشا قالدیلار . آدم حوا آللاه تعالایا سجده ائدیب شوکر ائتمک له بوتون آرزولاری اؤزلرینی شیطان دان قوروماق ایدی.

آدم حوانین ایلک ائولاد لاری بیر قیز اولاراق آدی " عناق " ایدی کی ایبلیس ین حیله لرینه آلداناراق جین لر له اَل بیر اولوب اولمایان فساد و چیرکین لیک لردن چیخدی و آخیردا تانری نین غضبی له بیر ییرتیجی قورد ، اونو  دیده رک یئدی اوددی .

آدم حوّا تانری یا یالواراراق " قابیل " آدیندا بیر اوغول لاری اولدی کی بُلوغ یاشینا چاتدیقدا جین لر نسلین دن اولان " جهانه " آدلی بیر قیزلا وصلت ائتدی. قابیل دن سونرا قارداشی "هابیل" آنادان اولدی  کی اودا گنج لیک ده جنّت حوری لری نین بیری نن کی آدی "نزله " یدی ائولن دی.

هابیل ین بیلیک لی و تانری یا اولدوغو اینانجی اوزره ، اوجا و بؤیوک آللاهین امری نن قرار اولدو کی آدم، اؤزون نن سورا هابیلی پیغمبر لی یه سئچه کی ایبلیس ، بو سؤزو قابیله خبر وئره رک ، قابیل ده دوردی آتاسینا قارشی اعتراضا .

آدم  ایلاهی ایلهام لاراساسیندا دوشونه رک هابیل له قابیلی یانینا چاغیریب دئدی :

" هر ایکی نیزاؤز وار دؤولتی نیزدن تانری اوچون بیر تؤحفه  سئچین کی هر هانسی نیزی آللاه تعالا پیغمبر لی یه سئچسه، یوللادیغی نورلا  اوهدیه نی کاییناتا آپارا جاق دیر. " 

قابیل کی گؤ‍زو دار و دونیا مالینا واله بیر ی ایدی و ایشی اکینچی لیک ، اؤز بدطینت لی یی و خیسَّتی له اَل ده ائتدی یی تاخیل لارین اَن درده دَیمَزینی آییریب تانری یا تقدیم ائتمک قرارینا گلدی . هابیل ده کی یئر اوزونده مال حئیوان بسله مک له چالیشیردی سوروسون دن اَن گؤزل و  پروار بیر قوچ آییریب تانری یا هدیه وئرمک قرارینا گلدی. بو آن دا گؤی اوزه رین دن یئره ساچیلان ایشیقلار گلیب قوچو سئچه رک  اونو گؤی لره گؤتوردو و بئله لیک له قابیلین سؤز یئری سی هئچ قالمادی.

ایبلیس آمما یئنه راحات دورماییب حَسَد ، کین و نیفرت دویغولاری له قابیلین اوره یینه یول تاپیپ دئدی :

" قارداشینی اؤلدوروب آرادان آپارماسان سنین نسلین دن تؤره نن ائولاد لارین باشی  همه مه شه لیک آشاغی اولاجاق و هابیل ین نژادی دونیا وارکن سنین ائولاد لاران  حاکیم اولاجاق . "

قابیل ، وسوسه اولاراق هابیل ین باشینی داش لار لا اَزیب اؤلدورَرکن دوز ائله او لحظه اونون خانیمی " نزله "  ده بیر اوغلان  دوغور کی سونرالارآدم اونا دا " هابیل " آدی وئریر.

قابیل قارداشینی قَتله یئتیردیک ده ، گؤرور کی ایکی قارقا بیر بیر ی نین جانینا دوشه رک بیری وسط ده اؤلوری و اوبیری یئری دئشیب اونی قویلویوری. قابیل بونو گؤردوک ده اودا قارداشی هابیلی تورپاق دا دفن ائتمه یه باشلیر.

آدم ، قابیل دن هابیلی سوروشاراق اونون یالان سؤزلرینه اویمادان دئییر :

" منی گؤتور جیینایت یئرینه  !"

آدم ، قیرخ گون هابیله یاس ساخلاسادا، ائولاد  ایتگی سی نین آجی سیندان ، اؤلنه جان اوزی گولمه دی.

ایبلیس یئنه قابیل دن ا َل چکمه دی و اونون اَلی نن آلاولی بیر تونقال قالادیب اود آلاوی بیرجه تانری یئرینه سیتاییش ائتمه یی یئر اوزون ده دَب ائتدیردی.

تانری آدمه " شِیث " آدلی دؤردونجو بیر ائولاد دا وئریر کی اودا جنّت گلین لری نین بیری نن کی آدی " ناعمه " یدی ائوله نیری و بو ائولی لی یین میوه سی " حوریه " آدلی بیر قیز اولور کی اودا هابیل ین اوغلونان ازدواج ائدیر.

آدم ین اؤلومو یاخین لاشارکن اؤزون دن سونرا رَسالَتی و تانری نین اونا هدیه ائتدی یی بوتون ایلاهی بیلگی لری اوغلو شئیثه تاپشیراراق دئدی :

" بو سیرری کیمسه یه دئمه کی قارداشین هابیل کیمی سنی ده آرادان آپارار لار. "

آدم ین توپراقی جومعه گونو یوغرولدوغو کیمی 936 ایل دن سونرا اون گون لوک بیر مریض لیک دن سونرا مقدس روحو عرشه ساری قاناد آچیری.  حوّا دا بیر ایل دن سونرا 15 گونلوک بیر ناخوشلوق کئچیره ر کن دونیاسینی دَییشیب آدم ین مزاری یانیندا دفن اولدی.

آدم اؤلوم لحظه لرینده ، تانری نین مَلَک لری جبرئیل ، میکائیل و عزرائیلی باشی اوستون ده گؤره رکن اونلارا اعتراض ائدیب دئییر :

" من بیله سی هله منیم 60 ایل عؤمروم دن قالیب دی و بو عجله ندن دی بیلمیره م . "  بو آن دا جبرئیل کئچمیشی یادینا سالاراق دئییر :

" بیر گون تانری سنی پیغمبرلری نن گؤروشدوره رک ، سن داوود حضرت لری نه 40 ایل عؤمری آز بیله رک ایسته میشدین کی 60 ایل سنین عؤمرون دن کسیب قویسون اونون عؤمری اوستونه  کی ائله بیل بوسؤزو سن یاددان چیخار دیب سان !" 

آدم ، اونوتدوغو بو سؤز اوچون باغیش دیله ر کن ، بیرجه تانری نین اونا بئله بیر اوزون عؤمور وئرمه سی نه خاطیر،لاپ او سون لحظه لرینی ده آللاها شوکر ائتمک له توکه دیب و بیتیریر.