فسانه آذربایجانی به زبان ترکی /خوی ناغیل لاری : قوددار به یی نین گلینی / علیرضا ذیحق

  خوی ناغیل لاری / ائشیدیب یازان : علیرضا ذیحق

قوددار به یی نین گلینی

بیرگون وار ایدی بیرگون یوخ ایدی ایکی گؤزل قیز وار ایدی . بو قیزلار هم مه شه جوت گزَردیلرو ائولری نین یانینداآی باتان آدیندا بیر باغ وار یدی . ایلین اون ایکی آیی اوردان دوم دورو بیر سو گئچَردی و اونلاردا هردن سویا دوشوب چیمَردیلر. یایین ایسسی گون نری نین بیرینده ، بونلار سویونوب سویا دوشوب چیم مح همی ، قیزلاردان بیری کی آدی هئیوایْدی قود جیلدینه دوشوب اوبیریسی ده قورخودان قاچیر.

   خوی ناغیل لاری / ائشیدیب یازان : علیرضا ذیحق

قوددار به یی نین گلینی

بیرگون وار ایدی بیرگون یوخ ایدی ایکی گؤزل قیز وار ایدی . بو قیزلار هم مه شه جوت گزَردیلرو ائولری نین یانینداآی باتان آدیندا بیر باغ وار یدی . ایلین اون ایکی آیی اوردان دوم دورو بیر سو گئچَردی و اونلاردا هردن سویا دوشوب چیمَردیلر. یایین ایسسی گون نری نین بیرینده ، بونلار سویونوب سویا دوشوب چیم مح همی ، قیزلاردان بیری کی آدی هئیوایْدی قود جیلدینه دوشوب اوبیریسی ده قورخودان قاچیر.

هئیوا دا ناچار اؤز یود یوواسیندان گئدیب داغ دا داش دا قالیرکی گؤره باشینا نه گلیر. بیر یئر واریدی آدی جهنم دره و اوردا اؤزونه بیر ماغارا تاپیر. بوقیزین " اوختای " آدیندا بیر نیشاننی سی واریدی کی حال قضییّه نی ائشیت مَح همی ، اوره یی دؤزمویوب دوشور یولا. آزگئدیر چوخ گئدیر آمما هئش بیر قوردا راس لامیر. گون نرین بیرگونی  چاتیر بیر دَرمانا و ایستیر گئجه نی اوردا قالسین کی در مانچی دئییر:

قالیرسان قال آمما گئجه نی قاپ باجانی بَح باغلا کی قورد آلین نن گئجه لری آمانیمیز یوخ دی. قریبه بیرزا دی بیر نئچه قود وارکی گئجه لری  هردن گلیب یاتیللار بو درمانین یانین داو سحری قویوب گئدیللر.  ایش دی گوژدی گؤرورسن کی ایچری گیریب سنی ده منی دیدیب پارتاخلال لار. رحمت تیح دَدم دییه ردی قود لار هر یوز ایلده بیر ، بیر قیزی اؤزجیلد دَرینه سالیب اونو قودادار به یی نن ائولن دیرَللر. نئچه آی دی داکی  دئییل لر قوردیک کندین ده  بیر قیز قوردا دؤنوب  و قود دارا دا کی بو تهر هر یئری گزیب دولانیللار بلکه ده بو سؤز هئش یالان دَیی. "

آمما سیزه دئییم هئیوادان کی گیزلن دی یی ماغارا دان ائشی یه چیخاندا ، گؤزو بیردن ساتاشیر اوختایا و گؤرور کی هئیوا دییه – دییه اونو سسلیر. گؤرور قاباغینا چیخسا اوخو قویوب یایا اونو اؤلدوره جَح و ناچار لیخ دان اونو او قَدَرگودورکی گؤرور درمانا گیریر. هئیوا دا اوننان دال بادال ایچری گیریب بیر بوجاخ دا گیزله نیری.

گئجه اولور و قود لارین اوووولتوسو هریئری گؤتورور. اوختای دا فیکیر دن یاتمی ییب قاپ باجانی چکیب باغلاسا دا گینه تیرکمانین حاضیرا قویوب گؤزون تیکیر قاپی یا . آمما بوهاندا قود لاردان بیری یوگوروب قاپینی سیندیرماق همی ، هئیوا کی قود قیلیغین دایدی یوگورور او قوردون اوستونه و اونو دیدیب یارالارکن ، اؤزو ده یارالانیر و بَدنین نن هر قان آخدیخجا ، بالا – بالا چؤنور اؤز قیلیغینا و اوختای بیردن گؤرور کی اونون جانین قورتاران ائله هئیوایمیش. یارالی قود قویوب قاچینجا ، درمانچی نین دا خبری اولوب گلینجه حال احوالی آننی ییب و اوختایینان باهم هئیوا نین یاراسینا مرهم قویوب نئچه گون تامام اونناری قوناغ ائلیر. ایکی عاشیق معشوق دا بیر بیر لرینه چاتینجا درمانچی دئییر:

" هر هارا گئت سَز گئدین آمما بیر قوردیک کندینه دؤنمویون . خطا بلا ایندی سیزدن ساویشسادا صاباحی دئمَح اولماز. ددم دییه ردی قوردیح کندین ده ، قودلار اؤزلری گؤروشمه سه ده ، روح لاری هم مه شه اوردا دیلار. اوننار هر یور ایل دن بیر ائلین لاپ گؤزل قیزی نی ، قوددار به یه گلین سئچه لـْلَر. یقین کی  هئیوا دان گؤزلی، او کت ده هله یوخ دی.  " 

هئیوانان اوختای دا ، درمانچی نی مهریبان گؤروب اونون قوجا سین نین ده بوله سین تَح قویموللار و ائله اوردا ائوله نیب اوردا دا قالیللار.  

-------------- 

* بو ناغیلی رحمتلی آنام دییه رک اونون سسی نن ضبط اولوب ساخلانی لیب دی. ( روایت یئری : خوی – 9/ 10/ 52 – مکتوب لاشما تاریخی  18/3/89** آرتیرماق لاریم دیرکی خوی دا " قوردیک " آدیندا ایکی کند و" اَورین "داغینا چاتمامیش " جهنم دره " دئییلَن بیر منطقه ده واردی .)