اشعار ترکی و یونانی مولانا تو سط علیرضا ذیحق بررسی شد.

اشعار ترکی و یونانی مولانا  توسط علیرضا ذیحق بررسی شد

به همت خانه دانش و فرهنگ زریاب و در قالب سلسله نشست های نقد و بررسی کتاب؛ اشعار ترکی و یونانی مولانا با حضور فرهیختگان و نخبگان فرهنگی در خوی بررسی شد.

در این نشست علیرضا ذیحق، نویسنده و محقق، گفت: سخنان مولانا جوهر وجودی انسان است و مولانا علاوه بر زبان فارسی به زبان های ترکی و یونانی نیز اشعاری سروده است.

 

اشعار ترکی و یونانی مولانا  تو سط علیرضا ذیحق بررسی شد

به همت خانه دانش و فرهنگ زریاب و در قالب سلسله نشست های نقد و بررسی کتاب؛ اشعار ترکی و یونانی مولانا با حضور فرهیختگان و نخبگان فرهنگی مورخه  94/7/21 در  خوی بررسی شد.

در این نشست علیرضا ذیحق، نویسنده و محقق، گفت: سخنان مولانا جوهر وجودی انسان است و مولانا علاوه بر زبان فارسی به زبان های ترکی و یونانی نیز اشعاری سروده است.

وی با بیان اینکه درباره اشعار ترکی مولانا تحقیقات فراوانی صورت گرفته است، افزود: قدیمی ترین این تحقیقات کتاب «کلمات و اشعار ترکی مولانا» نوشته شرف الدین یالتکایا است که 81 سال قبل در سال 1934 در ترکیه چاپ شده است. از نویسندگان ایرانی پروفسور جواد هیئت در کتاب «تاریخ و زبان لهجه های ترکی» به اشعار ترکی مولانا اشاره کرده است.

محقق حوزه ادبیات افزود: کتابی که دکتر محمد زاده صدیق در سال 1369 به وسیلۀ نشر ققنوس منتشر کرد «سیری در اشعار ترکی مکتب مولویه» نام داشت که بعدها در سال 1386 انتشارات ندای شمس هم آن را منتشر کرد. البته فراموش نکنیم که قبل از شرح های دکتر صدیق و دکتر هیئت، بدیع الزمان فروزانفر در دیوان کبیر که تصحیح کرد برخی ابیات و ملمعات ترکی مولوی را نیز آورد که موضوع جالب توجهی است و نشان از تایید انتساب اشعار ترکی به مولانا دارد. در پایان دیوان کبیر 200 بیت ترکی به شکل غزل، قطعه، تک بیتی و ملمع وجود دارد.

علیرضا ذیحق تصریح کرد: علت اینکه اشعار ترکی مولوی به صورت کامل به دستمان نرسیده است آن است که در آن دوره نگارش به ترکی مرسوم نبود. حتی سلطان ولد فرزند مولانا نیز اشعار ترکی اش را در حاشیۀ دیوان فارسی اش نوشته است. شاید شمار اشعار ترکی مولانا آن قدر نبوده که به شکل یک دیوان درآید. همانگونه که از صائب تبریزی هم تنها 20 غزل ترکی به دست آمده است.

وی افزود: دکتر حسین محمدزاده صدیق شارح اشعار ترکی مولوی معتقد است که زبان اشعار ترکی مولانا به لهجۀ ترکان خراسانی است. چرا که به باور او مولانا از ترکان خوارزمشاهی شمرده می شود. در دیوان فارسی او چنین شعری وجود دارد:

بیگانه مگوئید مرا زین کویم

در شهر شما خانه می جویم

دشمن نی ام ارچند که دشمن رویم

اصلم ترک است اگرچه هندی گویم

ذیحق ادامه داد: یاد آوری می کنم که ترکی خراسانی در گروه زبان ترکی آذربایجانی قرار دارد. علاوه بر ترکی خراسانی، لهجه های قشقایی، ایانلو، افشار و سنقری هم در این گروه جای دارند.                               

محقق خویی با بیان اینکه مولانا بر اساس اشعاری که به ترکی سروده است در ردیف نخستین شاعران ترکی سرا به حساب می آید، گفت: مولوی در کابرد وزن عروضی در شعر ترکی پیشروترین شاعرهاست. چرا که تا زمان مولانا، زبان ترکی به عنوان زبان مردمی در میان طوایف مختلف ترک رواج داشت و زبان شعر و نگارش سلاطین جهان و ارکان دولت نبود.

محقق حوزه ادبیات افزود: هر قدر که مولوی به ترکی اشعار کمی سروده است، فرزندش سلطان ولد برای ترویج عقاید عرفانی در میان مردم اشعار بسیاری به ترکی سروده است.

ذیحق ادامه داد: مولانا بر زبان های رایج عصر خود مسلط بود. چرا که به زبان یونانی نیز اشعاری دارد. هیچ شکی نیست که او همۀ آثار عربی و فارسی در زمینۀ فلسفه و عرفان را مطالعه کرده بود.

وی با بیان اینکه اشارات  مولوی درباره تاریخ، فلسفه، هنر، دین، سیاست و اجتماع آن قدر غنی است که آدمی را حیران می کند، ادامه داد: بسیاری از داستانهای مثنوی هم ریشه در سنن گذشته دارند. در مثنوی فرهنگ های سامی، ایرانی، ترکی و یونانی در کنار هم خود را نشان می دهند. قرآن، حدیث، افسانه های سامی و ایرانی، تاریخ گذشته و حال خاورمیانه، فلسفه هند، ایران باستان و یونان و نیز شاعران قبل و معاصرش الهام بخش او در آفرینش ادبی اش بوده اند.

در ادامه ای ننشست علیرضا مقدم، عضو هیئت علمی دانشنامه جهان اسلام، ضمن اشاره به جایگاه مولانا اظهار داشت:مولانا را باید از دو جهت مولانای صوفی و عارف قبل از صفویه و مولانای شاعر و ادیب مورد بررسی قرار داد.

وی افزود: تا 100 سال قبل مولانا یک شاعر معروف همانند حال نبود و جایگاه مولانا بعد از اینکه اروپاییان به او بهاء دادند در ایران و ترکیه نیز شناخته شده گشت.

علیرضامقدم بیان کرد: مولانایی که مردم ایران شناختند مولانای ادیب و شاعر است اما در ترکی ها و به عنوان یک شاعر نیست بلکه وی را از اولیا می دانند و به زیارت او می آیند. سلطان ولد طریقت مولوی را در ترکیه راه انداخت و موسیقی سنتی ترکیه نیز از طریقت مولوی سرچشمه می گیرد.

وی تصریح کرد: باید با وجود شمس در شهرستان خوی پل مودت و محبت را بین ایران و ترکیه را بسازید.

http://azarnegah.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=25&pageid=531&newsview=141703