مکتوبات / کارل پوپر و مقوله دموکراسی/ علیرضا ذیحق
کارل پوپر و مقوله دموکراسی
کارل پوپر( 1902- 1994م) را با کتاب " جامعه باز و دشمنان آن " شناختم و انتقادگرایی اجتماعی و دفاع از لیبرال دموکراسی وی را ستودم . این شوق در من بود که اثری دیگر از وی را نیز بخوانم که به کتاب " درس این قرن " با ترجمه علی پایا برخوردم . این کتاب تأثیری عجیب درمن نهاد و به خیلی از ابهامات ام در زمینه آزادی و حکومت دموکراتیک پاسخ یافتم . نزدیک به دو دهه است که این کتاب را خوانده ام و همچنان بعضی از جملات اش را نمی توانم فراموش کنم . این عبارات در ذهن و جان من ریشه کرده اند و همیشه حسی دلنشین دارند . برای مروری دوباره هم شده می خواهم آنها را باری دیگر تکرار کنم :
* مسأله اساسی در دموکراسی عبارت است از اجتناب از دیکتاتوری، یا به عبارت دیگر اجتناب از عدم آزادی ، اجتناب از حکومتی که حکومت قانون نیست .
* در همان زمان قدیم یونانیان می دانستند که دموکراسی به معنای حکومت مردم نیست ، بلکه به معنای اجتناب از خطر جباریت و استبداد است .
* اصلی ترین وظیفه یک حکومت عبارت است از اذعان به حق ما به حیات و آزادی .
* دیکتاتوری انسان را از مسؤولیت اخلاقی عاری می سازد ، و انسان بدون مسؤولیت اخلاقی ، نصف انسان و یک صدم انسان نیز به شمار نمی آید .
* همه ی اقلیت های ملی نمی توانند کشوری از ان خود داشته باشند . اما انان را می باید به نحوی مورد حمایت قرار داد که نیازشان را در ارتباط با آموزش و پرورش ، زبان و مذهب به نحو شایسته برآورد سازد .