قان بایرامی / حکایه / علیرضا ذیحق
دئییردیلر جشن دی و دونوب کیریمیش ال آیاغیمیز جان تا پمیشدی . خالقین های کویی و شن لی یی کی قالابالیق بیر دوروم دا
قاوال و دونبَک له اودآلاوین دؤوره سینده یاللی گئدیب اویناییر دیلار ، جیریق باشماق لاریمیزی و داغیلمیش کؤهنه پالتارلاریمیزی یادیمیزدان چیخارتمیشدی . بیزلر کی درین فلاکت لرین اوشاقی ایدیق مین لر جوت یون جوراب توخوساق دا اونلارین بیرینی گئیه نمیردیک . آلاولار کی آغاجلار بویوجا اوجالیردیلار ایستی لری نن بیزیم بدنیمیزی و جانیمیزی قیزدیریردیلار . حتتا او آلاولار اوستوندن کی بیزه بوی وئریردیلر آتلانارکن کئفیمزه کئف چیخان یوخ ایدی . او زامانلار منیم یئددی یاشیم وار ایدی و رادیونون گلن اوجا سسیندن کی شهرین مرکزی اولان چارراهیندا یاییلیردی هئچ نه قانمیردیم . تکجه او ماهنی و موزیک لره قولاق آسیردیم کی آدام ایستیردی اونلارلا اویناسین و بیربیری نین باش گؤزون دن آتلانسین . آمما منی اوزه ن بیر حسرت ایدی کی ائویمیزده کیتاب کی هئچ حتتا بیر ورق کاغاذ دا یوخ ایدی کی گتیریب آتام بو آلاولارین ایچینه . آمما او اوشاق لار کی ائولری دره نین یو خاریسیندایدی ، هره بیر قوجاق دولو کیتاب لا گلیب اونلاری سایفا – سایفا جیریب اودلارین ایچینه آتاراق آلاولانیردیلار .اوشاقلارین بیر ینه یاخین گئدیب کیتاب ایسته یه رک اودا منی اوزمه دی . بیر بوجاغا گئدیب ایستیردیم کیتابی جیریق ویریق ائده م کی گؤزوم توخوندو بیر گؤیرچی نین عکسینه و حئییفیم گلدی او قوش اود آلاو ایچره کاباب آلا. اوغورلوقجا کیتابی کؤینه ییم آلتیندا گیزله دیب ائله قاچدیم کی ائوه یئتیره نه جان نئچه یول قارلارین اوستونده زویوب یئره دَیدیم . اللریم سویوق دان دوناراق بیر پارچا بوز اولموشولار .
بیزیم هئچ واخت اوتاغیمیز ایستی دئییل دی.. تکجه گئجه لر ائده بیلیردیک قیزارمیش کؤمورلری مانقالا قویوب اوستونو کول لر ایله چولقالایییب قویاق کورسونون آلتینا کی سحره جان دونمویاق . کورسونون یورقانینی چکدیم باشیما کی بیر آزجا دا اولسا جانیم قیزا . بارماقلاریم کئی دن کی چیخدی باشلادیم کیتابی ورق له مه یه و من کی قره قوره یازی لاردان رادیودان ائشیدیله ن سس لر کیمی باش چیخارتمیردیم ، شکیل لری گؤرجک تعججوبه دالدیم . او آداملارین عکیزلرینی گؤروردو کی که کوچه بازاردا اونلاری هئچ گؤرمه میشدیم . هابئله گؤرمه دی ییم حئیوانلارین عکیزلرین دن ذوق آلیردیم . من کیتابی بیر تنیکه قوطو دا کی ایچی دولو یارمایدی گیزلت دیم و یئنه چیخدیم ائشی یه کی اوشاقلارا قاریشیب کیتابلارین آلاولاری نان قیزیشام
بؤیوک لرین آغزیندان هیتلر ، استالین ، و پیشه وری کلمه لری دوشموردی و دال بادال اوفایتون لاردا سوز گئدیردی کی قرار ایدی
آلاولارین ایچیندن کئچه لر . چوخلاری چیخیردی داملارا و منده اونلارا قاریشیب چیخدیم یوخاری وماغازا لارین دامیندا ایدی کی گؤردوم ، بیزیم محله میز شهردن نه قَدَر دئسه ن چوخورلوقدادیر .
هامی هورا چکیردی و یاشاسین شاه باغیراراق فایتونلارا منتظیر ایدیلر .
فایتونلارا ایکی آت باغلاییب نه گوجلری وار چاپیردیلار و جماعت شن لیک قوپاریب ، او آداملاری گؤستریردیلر که اللری کندیری نن فایتونلارین دالینا باغلانمیشدی و موردار ات کیمی یئرده سوروتده نیردیلر . قارلار و خییابانلارا دؤشه نمیش داشلار اونلارین قانی نان قیرمیزی رنگه چؤنوردولر . آتلار آلاولاری گؤرجک دالی قاییداراق وار گوجونن شاللاق یئییردیلر و اودآلاو لار ایچیندن کئچیردیلر . فایتونلار اوزاقلاشارکن یئرده سوروتده نن آداملارین ساچلاری آلوولانیردی .
آداملار فایتونلاری ساییب دئییردیلر : " ییرمی بیرد نه ایدیلر و بیر آتلی داشقادا داللاریجا . "
خالقین رقصی و چالیب اویناماسی بوز کسمیش قانلارین اوستونده دوام ائدیردی کی منیم اوره ییم بولاندی . سویوق دان تیتره ییب دوردوغوم یئرده زویوردوم کی یاشیل گؤزلو بیر کیشی ، کوتونو اَی نین دن چیخاریب سالدی منیم چیی نیمه . سونرا منی دالینا آلیب دامین پیلله لریندن منی آشاغی یئندیردی . سوروشدو : " ائویز هاردادی ؟" منیم کی دیل دوداغیم سویوقدان کیریمیشدی تکجه بونو دئیه بیلدیم کی دباغ خانا چوخورونون اوشاقلاریندانام . سونرا گؤزلریم قره لیب داها هئچ نه بیلمه دیم .
آنام سونرالار دئییردی : " یئددی گون تامام دمیرچی لرین کوره خاناسی کیمی جانین داغ ایدی و هر گون اوکیشی سندن خبر توتوردی . آخیردفعه ده کی گلدی بیر اوووج پول وئردی کی قیشین سویوغوندا اودون و یئمک آلیب گون کئچیرده ک . خرج ائتدیک دن سونرا دا الی میزده بیر شئی قا لدی کی آتان گئدیب سیار ساتیجی لیق لا مشغول اولدی وگونده لیک روزی میزی
چیخارتدی . تکجه اونا بیر سؤز وئردیم اودا او کی سنی مدرسه یه یوللایاق . دئییردی قان بایرامیندا اوغلونو اَلدن وئرسه ده ، عوضینه سنی تاپیپ کی بیرگون اؤزه ن گؤره بیر کیشی اولاجاقسان .
بیرگون یادیما دوشدو یارما قابیندا بیر کیتاب گیزلت میشه م و گئتدیم دالیجا. من کی اوچ دؤرد آی ایدی مدرسه یه گئدیردیم و الیفبا دان بیر شئی آنلاییردیم نه قدر چالیشدیم اوندان بیر شئی آنلایانمادیم . تکجه ائده بیلدیم اوز قاپاغیندا کی یازینی هوججو لوب اوخویام . بو دیل اودیل ایله کی بیزه درس وئریردیلر فرق لی ایدی . کیتابین دیلی بیزیم آنا دیلیمیزده ایدی و من تصمیم توتدوم او کیتابی مدرسه یه آپاریب آقا معلیمی میزه گؤسته رم . آمما تاکیتابی وئردیم بیله سینه اونون رنگی قاچدی و چوخ تله سیک له آتدی سوبانین آلوولانان اودون لاری نین ایچینه . او قان بایرامیندا یانان کیتابلار یادیما دوشدی و بدنیم اَسه رک اوزاقلاشدیم . زنگ کی وورولدو اهمالجا کیتابین قضیه سین دن سوروشدو و ماجرانی ائشیتدیک دن سونرا یاواشجاسینا دئدی : " کیمسه یه بیر سؤز دئمه . ایکی میزی ده اذیت وئره رلر .بیر آز کی بؤیودون او کیتابین تایینی سنه قایتاراجاغام !"